Hükümet tarafından hazırlanan 9.Yargı Paketi’nin TBMM Adalet Komisyonu'nda görüşülmeye başlanmasıyla birlikte, evlenen kadınların kimin soyadını alacağı tartışmaları tekrar alevlendi.

Geçtiğimiz yıl, Anayasa Mahkemesi (AYM), Türk Medeni Kanunu 187. Maddesinde yer alan ve kadının soyadı olarak yalnızca evlenmeden önceki soyadını kullanmasını engelleyen hükmünü eşitliğe aykırı bularak iptal etmişti. AYM’nin iptal kararı ile birlikte, 9 aylık sürenin dolduğu 28.01.2024 tarihinden itibaren kadınların evlendikten sonra kocalarının soyadını alma zorunluluğu ortadan kalkmış ve söz konusu iptal kararı gereğince evlenen kadın, artık kızlık (bekarlık) soyadını tek başına kullanma hakkına kavuşmuştu.

TBMM’de görüşmeleri devam eden 9. Yargı Paketiyle birlikte bu konuda da yeni bir düzenleme geliyor. Paketin 15.maddesiyle, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen 187. maddesi yeniden düzenleniyor. Fakat düzenlemede tekrar eskiye dönülüyor. Yeni düzenlemeye göre, eskiden olduğu gibi kadınların evlendikten sonra sadece kızlık soyadlarını tek başına kullanmalarının önüne geçiliyor. Yani evli kadınlar, kızlık soyadlarını tek başına kullanamayacak.   

Paketteki taslak metin şu şekilde:

MADDE 15- 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen 187 nci maddesi aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir.

"MADDE 187- Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır. Şu kadar ki; kadın evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Kadının soyadı, kendi soyadı ile önceki kocasının soyadından oluşuyorsa kadın bu soyadlarından sadece birisini evleneceği kocasının soyadının önünde kullanabilir."

Yeni düzenlemeyle ilgili gerekçe ise şu şekilde:

Anayasa Mahkemesinin 22/2/2023 tarihli ve E: 2022/155; K: 2023/38 sayılı kararıyla, Türk Medeni Kanunu’nun 187 nci maddesi iptal edilmiş ve iptal kararının Resmî Gazete'de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiştir. Söz konusu iptal kararı, 28/4/2023 tarihli ve 32174 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır. İptale konu hükümde kadının evlenmekle kocasının soyadını alacağı ancak evlendirme sırasında evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuru üzerine kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabileceği belirtilmektedir. Buna göre evlenen kadın, evlendiği kocasının soyadını almak kaydıyla önceki soyadını da kullanabilmektedir. Anayasamızın 41 inci maddesinde ailenin Türk toplumunun temeli olduğu kabul edilmektedir. Ailenin önemi değerlendirildiğinde, anne ve babanın ayrı ayrı soyadı kullanmaları, çocuk üzerinde olumsuz etkiler doğurabilecek, çocuğun hangi soyadını kullanacağı ayrı bir tartışma konusu haline gelecektir. Bu durum, Türk toplumunun temeli olan aile bütünlüğüne zarar verebilecektir. Bu nedenle Anayasa Mahkemesince iptal edilen kanun hükmü yeniden düzenlenerek evlenen kadının kocasının soyadını alacağı, ancak dilerse kocasının soyadının önünde önceki soyadını da kullanabileceği, kadının soyadı, kendi soyadı ile daha önceki kocasının soyadından oluşuyorsa bu soyadlarından sadece birisini evleneceği kocasının soyadının önünde kullanabileceği hüküm altına alınmaktadır.

Yorumlar