Yoksulluk Nafakası Nedir?

Yoksulluk nafakası, mahkeme tarafından hüküm altına alınan boşanmanın eşlerle ilgili mali sonuçlarından biridir ve Türk Medeni Kanunu (TMK) 175.maddesinde düzenlenmiştir. Kural olarak yoksulluğu kaldıran geliri olanlar boşanma davası sonucunda yoksulluk nafakası alamaz. Yani yoksulluk nafakasına ancak boşanan eşin gelirinin hayatını devam ettirmesine yetmediği durumlarda hükmedilir. Diğer bir deyişle boşanma davaları neticesinde hükmedilen yoksulluk nafakası, yoksulluğa düşen eşin zorunlu asgari ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için öngörülmüş bir kaynaktır ve bu yönüyle haczi mümkün değildir. 

Nafaka Hakkındaki Anayasal ve Kanuni Düzenlemeler

Türk hukukunda nafaka konusu çok özel olarak ve detaylı şekilde düzenlenmiştir. Anayasamızın 17.maddesindeki düzenlemeye göre, “Herkes, yaşama, maddî ve manevî varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir”. Nafaka da yoksul kişinin varlığını devam ettirebilmesi için verilen bir paradır. Anayasa hükmü çerçevesinde İcra hukukumuzda da nafaka konusunda detaylı düzenlemeler vardır. Kanuna göre öncelikli olan nafaka alacağına haciz konulması da mümkün değildir. İcra İflas Kanunu (İİK) 83. Maddede bu husus ayrıntılı olarak düzenlenmişitir. Madde metninde: “Maaşlar, tahsisat ve her nevi ücretler, intifa hakları ve hasılatı, ilama müstenit olmayan nafakalar, tekaüt maaşları, sigortalar veya tekaüt sandıkları tarafından tahsis edilen iratlar, borçlu ve ailesinin geçinmeleri için icra memurunca lüzumlu olarak takdir edilen miktar tenzil edildikten sonra haczolunabilir” denilmek suretiyle mahkeme ilamına dayalı nafakalara haciz konulamayacağı kesin bir şekilde hükme bağlanmıştır. 

Yargıtay Uygulaması

Bu hükümden de anlaşılacağı üzere yoksulluk nafakasına haciz konulamaz. Yargıtay, emsal nitelikteki kararlarında birikmiş nafakaların da icra konusu edilemeyeceğini ve haczinin mümkün olmadığını ifade etmiştir. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi tarafından verilen bir kararda, nafakanın kişinin yaşamını sürdürmek için öncelikli ve zaruri bir para olduğu vurgulanarak; 

"İlama müstenit olan nafakadan kastedilen şey, dava sırasında hakimlikçe kişinin yaşamını sürdürmek için öncelikle ve zaruri olarak hükmedilen bir para olup, ara kararı ile takibe konulmasındaki amaç da, dava sonucu beklenmeksizin nafakanın bir an önce tahsilinin gerekmesidir. Bu nedenle lehine hükmedilen kişinin geçimi için zorunlu olan Medeni Kanunun hükümlerine göre verilen nafakanın birikmesi halinde dahi niteliği itibariyle haczi caiz değildir” denilmiştir. 

Av. Alper Osman Genç – avukatalpergenc@gmail.com

Yorumlar