Miras hukukumuzda normalde şahısların tasarruf özgürlüğü vardır. Bu husus Medeni Kanunumuzda (505-513 madde) hüküm altına alınmıştır. Fakat bu tasarruf özgürlüğü sınırsız değildir. Mirasbırakan (Muris) ancak kanunun öngördüğü sınırlar içinde tereke üzerinde tasarruf yetkisine sahiptir. Kanun koyucu, bazı yasal mirasçıların, miras paylarının belirli kısmı üzerinde mirasbırakanın iradesi ile bertaraf edilemeyen bir hak tanımıştır. Bu hak, saklı pay olarak adlandırılmıştır. Kanuni düzenlemeye göre (MK 505/f-1), mirasçı olarak altsoyu, ana-babası veya eşi bulunan mirasbırakan ancak saklı paylar dışında kalan kısmında tasarruf yetkisine sahiptir. Diğer bir deyişle, saklı pay sahibi mirasçılar, mirasbırakanın ölüme bağlı tasarruflarına karşı kanunla korunmuştur. Ancak saklı paylı mirasçısı olmayanlar terekelerinde sınırsız şekilde tasarrufta bulunabilirler. 

Saklı Paylı Mirasçılar Kimdir?

Peki bizim hukukumuzda saklı paylı mirasçılar kimdir? Bu sorunun cevabı Medeni Kanun’un 505.maddesinde belirtilmiştir. Devam eden 506.maddesinde de saklı paylı mirasçıların pay oranları ayrı ayrı gösterilmiştir. Buna göre mirasbırakanın altsoyu (çocukları ve torunları), ana-babası ve eşi saklı paylı mirasçıdır. 

Kardeşler Saklı Paylı Mirasçı Değildir

Hukukumuzda 2007 yılında yapılan değişiklikle, kardeşler saklı paylı mirasçı olmaktan çıkarılmıştır. Bu tarihe kadar mirasbırakanın kardeşleri saklı paylı mirasçıydı. Bu tarihten itibaren artık hukukumuzda kardeşlerin mirasta saklı payı yoktur. Sadece altsoy, ana-baba ve eş saklı paylı mirasçıdır. 

Saklı Pay Oranları Nedir? 

Altsoy için saklı pay, yasal miras payının yarısıdır. Altsoy (yani çocuklar) için saklı pay, yasal miras payının yarısı olduğu içindir ki mirasbırakan, her bir çocuğuna miras kalacak olan normal payın yarısına yani saklı paya dokunamayacak, o saklı payların çocuklarına miras kalmasını engelleyemeyecektir. Ancak mirasbırakan, çocuklarının saklı payları haricindeki diğer yarım paylar üzerinde özgürce tasarruf edebilir. Kanun koyucu burada, mirasbırakanın çocuklarına her şartta belirli bir miras payının kalmasını sağlamayı amaçlamıştır. 

Diğer saklı pay sahibi ana ve babanın saklı miras payı, yasal miras paylarının dörtte biridir. Bu saklı pay oranı ana-babadan her biri için geçerlidir. 

Son olarak, hayatta kalan eşin saklı payı, kural olarak yasal miras payının tamamıdır.  Sağ kalan eşin, mirasbırakanın altsoyu veya ana-babasıyla birlikte mirasçı olması halinde saklı payı yasal miras payının tamamından ibarettir. Diğer hallerde ise bu oran yasal miras payının dörtte üçünden ibarettir. Yani kanun koyucu esasen mirasbırakanın, eşine kalacak mirasa kural olarak dokunamamasını istemiştir. 

Av. Alper Osman Genç – avukatalpergenc@gmail.com

Yorumlar