Türk Hukukunda Boşanma 

Boşanma, kanuna uygun bir şekilde kurulan evlilik birliğinin eşler tarafından kanunda yazılı sebeplere  dayanarak aile mahkemesi kararıyla sonlandırılmasıdır. Anlaşmalı boşanma davasında boşanmak isteyen taraflar, kendi aralarında boşanmanın maddi-manevi sonuçlarıyla ilgili (bunlar Nafaka, Tazminat, Mal paylaşımı, Çocuğun velayeti gibi hususlardır) bir protokol düzenleyerek mahkemeye başvurur. 

Anlaşmalı boşanma müessesesi hukukumuza 1988 yılında yapılan değişiklikle girmiştir. Daha önce Türk Hukuku’nda tarafların anlaşarak boşanmalarını sağlayan bir düzenleme mevcut değildi. Anlaşmalı boşanma davası, eşlerin birlikte başvurması ile açılabileceği gibi, başta çekişmeli olarak açılan boşanma davasının sonradan tarafların anlaşmasıyla anlaşmalı boşanmaya da dönüşebilir. Anlaşmalı boşanma davasında özel olguların ileri sürülmesi veya kanıtlanması aranmaz. Bu dava, her iki tarafın mutabık olduğu genel bir boşanma davasıdır fakat aranan bazı özel şartları dolayısıyla farklı yanları vardır. 

Anlaşmalı Boşanma Şartları

Bu şartlar Türk Medeni Kanunu madde 166/f.3’de ifade edilmiştir. Buna göre: ‘’Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu halde boşanma kararı verilebilmesi için, hakimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hakim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü halinde boşanmaya hükmolunur. Bu halde tarafların ikrarlarının hakimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.’’

Anlaşmalı Boşanma Protokolü 

Anlaşmalı boşanmak isteyen eşler, aralarında bir anlaşmalı boşanma protokolü hazırlayıp, karşılıklı olarak imzalayarak mahkemeye sunar. Bu protokol boşanmanın maddi-manevi sonuçlarını hüküm altına alır. Esasen tarafların üzerinde anlaştıkları hususların tutanağa dökülmüş şeklidir. Bu protokol anlaşmalı boşanma dilekçesinin eki niteliğindedir. Aile hakimi protokolü inceler. Taraflar açısından çok esaslı bir mahrumiyet yoksa müdahalede bulunmaz. Fakat kabul edilemez maddeler veya diğer taraf için mağduriyet veya mahrumiyet varsa istisnai olarak müdahalesi söz konusu olabilir. Hakim, varsa müşterek çocukların menfaatini de dikkate alır. Protokolde, çocuğun velayeti, çocuğa ödenecek iştirak nafakası eşe ödenecek yoksulluk nafakası, çocukla kurulacak kişisel ilişki, evlilik birliği içerisinde edinilen taşınmazların paylaşımı, ev eşyalarının paylaşımı, maddi-manevi tazminat ve bunun gibi hususlar bulunur. 

Dava Safhası 

Anlaşmalı boşanma davasına taraflar bizzat katılmak zorundadır. Hakim her iki tarafı da duruşmada görüp; boşanma taleplerinin ve protokole dair düzenlemenin kendi hür iradeleriyle olduğunu tespit etmek durumundadır. Yani eşler kendilerini avukatla temsil ettirseler bile anlaşmalı boşanma davasının duruşmasına bizzat katılmaları gerekir. Aksi takdirde hakim anlaşmalı boşanmaya hükmedemez. Anlaşmalı boşanma davaları ülkemizde çekişmeli boşanmaya göre çok daha hızlı olarak sonuçlanmaktadır. 

Av. Alper Osman Genç – avukatalpergenc@gmail.com

Yorumlar