Doğum öncesi ile Doğum Sonrası İzni ve İş Göremezlik Ödeneği

Çalışma hayatımızı düzenleyen mevzuata göre doğum yapan kadınlara tanınan önemli haklardan birincisi kadın çalışanın kural olarak doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplamda 16 hafta çalıştırılamaması şeklindeki düzenlemedir. Söz konusu bu sürelerde kadın çalışana geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. Hamilelik ve doğum nedeniyle ödenecek geçici iş göremezlik ödeneğinin miktarı yatarak tedavilerde prime esas günlük kazancın yarısı, ayakta tedavilerde ise bu kazancın üçte ikisi kadardır. Kadın çalışan adına doğumdan önceki bir yıllık süre içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmemişse, kendisine geçici iş göremezlik ödeneği verilmez. Bu ödeneği almak için başvuru şartı yoktur. Raporların sisteme girilmesi ile birlikte SGK tarafından resen tahakkuk ettirilip PTT aracılığı ile ödenir. 

Doğum Yardımı 

Sadece çalışan kadınlar için olmayıp, bütün kadınları kapsayan diğer bir yardım düzenlemesi de Doğum Yardımı’dır. Bu düzenlemeden yararlanmak için sigortalı çalışma şartı yoktur. Sigortalı olsun veya olmasın doğum yapan tüm Türk vatandaşı kadınlar bu haktan faydalanabilir. Bu husustaki düzenleme 07.04.2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6637 sayılı Kanun gereğince hüküm altına alınmıştır. Doğumun ardından bebeğin yaşamını kaybetmesi de doğum yardımından yararlanmaya engel teşkil etmez.

Emzirme Ödeneği (Süt Parası)

Kadın çalışanlar için sosyal güvenlik kapsamında yapılan özel düzenlemelerden diğeri de doğum sonrası emzirme ödeneği şeklinde karşımıza çıkar. Kadın çalışan, kendisi için doğumdan önceki son 1 yılda 120 gün sigorta primi yatmışsa emzirme ödeneği almaya hak kazanır. Şayet çalışan kadın doğumdan önce işten ayrılmışsa doğum tarihinden önceki son 15 ayda 120 gün sigorta priminin ödenip ödenmediğine bakılır ve yatırılmışsa emzirme ödeneği ödenir. Çocuğun doğumdan sonra yaşamanı yitirmesi emzirme ödeneği verilmesine engel teşkil etmez. Ödeneğin miktarı her yıl SGK tarafından belirlenip Aile ve Sosyal Politikalar Bakanının onayı ile yürürlüğe girmektedir.

Bebek 1 Yaşına Gelene Kadar Süt İzni 

Doğum yapmış çalışan anneye, bebeği 1 yaşına gelene kadar günde toplam 1.5 saat olmak üzere süt izni verilmesi zorunludur. Süt izninin hangi saatler arasında ve kullanılacağını anne kendisi belirler. İş hayatında çalışanlar saatlik izinler yerine bunları toplayıp haftanın bir gününü komple izinli geçirmek suretiyle bu haklarını kullanmaktadırlar. Yasal süt izinleri günlük calışma süresinden sayıldığı için işveren, süt izni kullanan kadın işçinin ücretinden herhangi bir kesinti yapamaz.

Yarım Çalışma Ödeneği

Doğum yapan çalışan kadınların belirli şartlar çerçevesinde hak kazandığı diğer bir hak da yarım çalışma ödeneğidir. Doğum sonrası analık izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla kadın çalışanlara yarım çalışma ödeneği ödenir. Bu haktan istifade edebilmek için sigortalı çalışma şartı vardır. Bunun dışında doğumdan önceki 3 yıl içinde çalışılmış olması ve SGK’ya en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi yatırılmış olması gerekiyor. Bebeğin sağ olarak doğması ve yarım çalışma ödeneği alındığı sırada da hayatta olması gereklidir. Bu haktan faydalanan doğum yapan kadın çalışan ödeneğin alındığı dönemde haftalık normal çalışma süresinin yarısı kadar (22,5 saat) fiilen çalışmalıdır. Yarım çalışma ödeneği alabilmek için haftalık çalışma süresinin yarısı kadar çalışma yapılabilen süreler çalışma süreleri; ilk doğum için 60 gün, ikinci doğum için 120 gün, sonraki doğumlarda ise 180 gündür. Çoğul gebeliklerde ise bu sürelere 30 gün eklenir. Çocuğun engelli doğması halinde de yarım çalışma süresi 360 gün olarak uygulanıyor.

Av. Alper Osman Genç – avukatalpergenc@gmail.com

Yorumlar