Geçtiğimiz hafta evcil kedi ve köpeklerin haczedildiği haberleri gazetelerde fotoğraflarıyla birlikte çıkınca tartışma tekrar alevlendi. Esasen bu hususta 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nda kesin bir hüküm olmayıp, konuyla ilgili düzenleme 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu'nda yapıldığı için konu hukukçular arasında tartışmalıdır ve icra dairelerinin uygulamaları farklılık arzetmektedir. 

Hayvanları Koruma Kanunu’ndaki Düzenleme

Hukukumuzda borç ve alacak ilişkileri ile ilgili bütün hususlar esasen İcra İflas Kanunu’muzda düzenlemiştir. Bu çerçevede de haczi kâbil olan ve olmayan eşyalar da genel olarak bu kanunda sayılmıştır. Fakat evcil hayvanların haczi ile ilgili düzenleme 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu'nda yapılmış ve kanun koyucu evcil hayvanların haczini yasaklamıştır. Nitekim Hayvanları Koruma Kanunu'nun 5.maddesi “Ticari amaç güdülmeden bilhassa ev ve bahçesi içerisinde bakılan ev ve süs hayvanları sahiplerinin borcundan dolayı haczedilemezler” hükmünü haizdir. Bu madde hükmü açıkça evde, herhangi bir ticari amaç gütmeden yetiştirilen süs hayvanlarının (köpek, kedi gibi) haczini yasaklamaktadır.

Ticari Olmayan Evcil Hayvanlar Haczedilemez

Bu hükümden de net bir şekilde anlaşıldığı üzere, şahısların, ticari üretim, satım ve kâr amacı gütmeden, sadece hobi amacıyla edinip ve evde bulundurduğu evcil hayvanlar, icra hukuku anlamında haczi kâbil menkûl mal olarak değerlendirilemeyecektir. Dolayısıyla da bu tür hayvanlar sahiplerinin borçlarından dolayı haczedilemeyeceklerdir. Bu durumun yasal dayanağı da 5199 Sayılı Hayvan Haklarını Koruma Kanunu'nun 5. Maddesinin 5. Fıkrasıdır. Bu düzenleme getirilirken, haczedilen evcil hayvanların, sahiplerinden ayrıldıktan sonra çok ciddi psikolojik problemler yaşadığı, depresyona girdiği ve yemek yemeyi keserek öldükleri göz önünde bulundurulmuştur. Hayvanların bu tür psikolojik sorunlar yaşamaması için sahiplerinin borçlarından dolayı haczedilemeyeceği hususu kanunda düzenlenerek mevzuatımızda yerini almıştır. Düzenlemedeki asıl amaç sahiplerine duygusal bağla bağlanmış olan evcil hayvanların psikolojik durumunun ve yaşam hakkının korunmasıdır.

Ticari Amaçla Beslenenlerin Haczi Caizdir

Hayvan Haklarını Koruma Kanunu ile getirilen düzenlemede en önemli husus “ticari amaç” unsurudur. Şayet evcil hayvan ticari bir amaç güdülmeksizin bakılıyorsa bu hayvanlar sahiplerinin borçları dolayısıyla haczedilemezler. Fakat bu durumun tam tersine, ticari amaç güdülerek bakılan ev ve süs hayvanları haczedilebilirler. Köpek çiftliklerindeki köpekler, petshoplardaki çeşitli süs hayvanları sahiplerinin borçları dolayısıyla haczedilebilir.

Yanlış Uygulamaya Karşı Ne Yapılmalıdır?

Uygulamada, mevzuata aykırı olarak evcil hayvanı haczedilen kişilerin şikayet yoluna başvurarak, haczin kaldırılmasını talep etme hakları vardır. Bu tarz bir yanlış uygulama ile karşılaşan kişi, yedi (7) gün içinde haczi yapan ilgili icra müdürlüğüne şikayet dilekçesi vererek hayvanının üzerindeki haczin kaldırılmasını isteyebilir. Talebin yasal süresi içinde yapılması önemlidir. 

Av. Alper Osman Genç – avukatalpergenc@gmail.com

Yorumlar