KRİPTO PARALAR HACZEDİLEBİLİR Mİ?
Son dönemde teknolojinin gelişmesiyle birlikte hayatımıza giren ve blockchain teknolojisiyle dijital ortamda üretilen kripto paraların fizikî olarak karşılığı yoktur. Bu yönüyle bu paraların haczi konusu da çok tartışılıyor.
Çok eski dönemlerde mal ve hizmetlerin değiş-tokuşu için kullanılan para, ilk önceleri sadece madenî formda kullanılmış, sonraları kağıt banknotlar tedavüle çıkmış ve bu çerçevede ekonomik hayatımızda çok önemli bir konuma gelmiştir. Günümüzde vadeli-vadesiz mevduatlar, devlet tahvilleri ve diğer kıymetli evraklar da para benzeri değişim araçları olarak işlem görmektedir.
Hukuki Mevzuata Göre Haczi Mümkün
Ülkemizde yürürlükte bulunan İcra İflas Kanunua (İİK) göre borçlunun paraları, banknotları, hamiline ait senetleri, poliçeler ve sair cirosu kabil senetler ile altın, gümüş ve diğer kıymetli şeyleri alacaklının talebi doğrultusunda yetkili icra dairesi tarafından haczedilebilmektedir. Kanun metnindeki ifadeye dikkat edilirse; kanun koyucu tarafından para, kıymetli evrak, altın, gümüş sayılmış ayrıca, “veya diğer kıymetli şeyleri” şeklinde bir tanım getirilmiştir. Yakın zamanda hayatımıza giren kripto para türlerini bu kapsamda değerlendirmek mümkündür. Böylece de kripto paraların haczi mümkün hale gelmektedir. Uygulamada, icra iflas hukukunun
genel hükümlerine göre haciz işlemi uygulanacaktır. İİK 89.maddeye göre kripto para kuruluşuna haciz ihbarnamesi gönderilecek ve sahip olduğu kripto para değerinin borcuna karşılık gelecek kadar miktarına haciz uygulanacaktır.
Mahkemeden İlk Emsal Karar
Bu konuda yargı mercilerinden de kripto paranın haczedilebileceğine yönelik kararlar gelmeye başladı. İstanbul’da bir icra dairesi tarafından dosya borçlusunun Türkiye merkezli bir kripto para borsasındaki hesabına haciz işlemi uygulandı. Borçlunun hesabına bloke kondu. Bunun üzerine borçlu, kripto parasının bulunduğu hesaba haciz işlemi yapılmasına icra hukuk mahkemesinde itiraz etti. İtirazı inceleyen mahkeme; bu tür kripto paraların da emtia ve menkul kıymetler kapsamında değerlendirileceği gerekçesiyle borçlunun itirazını reddetti. Kararda şu ifadelere yer verildi: "Her ne kadar davacı, kripto paraların haczedilmeyeceğini iddia ederek şikayetçi olmuş ise de bu tür paraların da emtia ve menkul kıymetler kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, bir çeşit dijital döviz veya sanal para olarak kabul edildiği, dolayısıyla haczedilebileceği anlaşıldığından şikayetin reddine dair karar verilmiştir." İcra Hukuk Mahkemesi'nin aldığı bu karar, Türkiye'de kripto paralara yönelik ilk hukuki işlem olması nedeniyle emsal değer taşıyacak.
Bu arada; Resmi Gazete'de yayımlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yönetmeliğine göre kripto varlıkların ödemelerde doğrudan ve dolaylı olarak kullanılması yasaklandı. Kripto varlıkların ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılmasına yönelik hizmet sunulamayacağı bildirildi. Düzenlemenin 30 Nisan 2021 tarihinde yürürlüğe gireceği açıklandı.
Av. Alper Osman Genç – İstanbul Barosu